8 minut – to średni czas, jaki upływa od momentu wezwania pomocy, do chwili przybycia służb ratunkowych na miejsce. Natychmiastowa i odpowiednia reakcja zwiększa szanse na przeżycie poszkodowanego. Będąc świadkiem zdarzenia, w którym zostały poszkodowane inne osoby, mamy prawny i moralny obowiązek udzielenia pierwszej pomocy. Nie bójmy się pomagać! Nawet nieporadna reanimacja jest lepsza niż żadna – mówią ratownicy.
Pierwszą pomocą nazywamy zespół czynności podejmowanych w celu ochrony życia lub zdrowia poszkodowanego. Zakres udzielonej pomocy jest zróżnicowany w zależności od okoliczności zdarzenia oraz obrażeń ofiary. Czynności te powinna podjąć natychmiastowo osoba znajdująca się na miejscu zdarzenia. Jej zadaniem jest utrzymanie przy życiu poszkodowanego i niedopuszczenie do powstania dalszych powikłań, aż do czasu przyjazdu karetki pogotowia ratunkowego bądź lekarza.
Większość osób boi się udzielić pierwszej pomocy. Obawiamy się, że brak doświadczenia i nieporadność mogą jeszcze bardziej zaszkodzić, za co spotkają nas konsekwencje prawne. Pamiętać należy jednak, że oprócz wykwalifikowanych służb, nikt nie jest przygotowany na sytuację kryzysową i każdy, kto znajdzie się w takim położeniu, będzie czuł strach. Niezależnie od tego, koniecznie musimy podjąć próbę ratowania poszkodowanego. Jest to nasz moralny obowiązek. Czuwa również nad tym polskie prawo. Zgodnie z Ustawą o Państwowym Ratownictwie Medycznym (Kodeks Karny) karane jest niepodjęcie działań ratunkowych, a nie ich nieskuteczność.
Świadkowie zdarzenia są pierwszym i najważniejszym, ogniwem łańcuchu przeżycia.
Jak udzielić pierwszej pomocy?
PIERWSZE KROKI
- Upewnij się, czy wszyscy uczestnicy zdarzenia są bezpieczni – zarówno osoba potrzebująca pomocy, osoba jej udzielająca jak i świadkowie zdarzenia.
- Wezwij pomoc:
- zadzwoń na numer alarmowy 112,
- podaj dokładny adres z nazwą miejscowości, informację o tym, co się stało i ile osób jest poszkodowanych, opisz stan poszkodowanego, podaj nazwisko i numer telefonu,
- nie blokuj linii telefonicznej – dyspozytor może oddzwonić w celu uzyskania dodatkowych informacji.
- Sprawdź reakcje poszkodowanego. Potrząśnij za ramiona i głośno zapytaj: „Czy wszystko w porządku?”.
- Jeżeli człowiek zareaguje, należy zostawić go w pozycji, w jakiej go zastaliśmy (o ile nie zagraża mu żadne niebezpieczeństwo), dowiedzieć się jak najwięcej o jego stanie i wezwać pomoc.
- Jeżeli poszkodowany nie zareaguje, głośno wezwij pomoc, odwróć poszkodowanego na plecy, a następnie udrożnij jego drogi oddechowe poprzez odgięcie głowy i uniesienie żuchwy. Utrzymuj drożność dróg oddechowych, oceń wzrokiem ruchy klatki piersiowej, nasłuchuj przy ustach poszkodowanego szmerów oddechowych i staraj się wyczuć ruch powietrza na swym policzku.
- Jeżeli oddech jest prawidłowy, regularnie go oceniaj, ułóż poszkodowanego w pozycji bezpiecznej i wezwij pomoc.
- Jeśli oddech odbiega od normy, PRZYSTĄP DO RESUSCYTACJI!
RESUSCYTACJA KRĄŻENIOWO – ODDECHOWA (RKO)
- Przygotowanie:
- uklęknij obok poszkodowanego,
- ułóż nadgarstki obu dłoni na środku klatki piersiowej poszkodowanego, spleć palce obu dłoni i upewnij się, że nie będziesz wywierać nacisku na żebra poszkodowanego, nie uciskaj nadbrzusza ani dolnego końca mostka,
- pochyl się nad poszkodowanym,
- wyprostowane ramiona ustaw prostopadle do mostka i uciskaj na głębokość 5-6 cm,
- Uciskanie: 30 razy
- powtarzaj uciśnięcia z częstotliwością 100-120 na minutę (nieco mniej niż 2 uciśnięcia na sekundę),
- uciskanie i zwalniania nacisku (relaksacja) powinny trwać tak samo długo- działamy harmonijnie,
- podczas zwalniania nacisku nie odrywaj nadgarstków od mostka.
- Sztuczne oddychanie: 2 razy
- po wykonaniu 30 uciśnięć klatki piersiowej udrożnij drogi oddechowe, odginając głowę i unosząc żuchwę,
- zaciśnij skrzydełka nosa, używając palca wskazującego i kciuka ręki umieszczonej na czole poszkodowanego, pozostaw usta delikatnie otwarte, jednocześnie utrzymując uniesienie żuchwy,
- weź normalny wdech i obejmij szczelnie usta poszkodowanego swoimi ustami, upewniając się, że nie ma przecieku powietrza,
- wdmuchuj powoli powietrze do ust poszkodowanego przez około 1 sekundę (tak jak przy normalnym oddychaniu), obserwując jednocześnie, czy klatka piersiowa się unosi – tylko taki oddech ratowniczy jest efektywny,
- utrzymując odgięcie głowy i uniesienie żuchwy, odsuń swoje usta od ust poszkodowanego i obserwuj, czy podczas wydechu opada jego klatka piersiowa,
- jeszcze raz nabierz powietrza i wdmuchnij do ust poszkodowanego, dążąc do wykonania dwóch skutecznych oddechów ratowniczych;
- ponownie ułóż ręce w prawidłowej pozycji na mostku i wykonaj kolejnych 30 uciśnięć klatki piersiowej,
- Kontynuacja – 30:2
- kontynuuj uciskanie klatki piersiowej i oddechy ratownicze w stosunku 30:2 do przyjazdu służb ratunkowych lub do momentu rozpoczęcia samodzielnego oddychania przez poszkodowanego,
- wykonuj maksymalnie 2 próby wentylacji za każdym razem, zanim podejmiesz ponownie uciskanie klatki piersiowej,
- jeżeli na miejscu zdarzenia jest więcej niż jedna osoba, poproś o zmianę, aby zapobiec zmęczeniu. Zmianę wykonuj jak najszybciej – nie rób przerw w resuscytacji.
W wyjątkowych okolicznościach, jeśli nie jesteśmy w stanie wykonywać oddechów ratowniczych, możemy zastosować wyłącznie uciski klatki piersiowej. Musimy wykonywać je wtedy bez przerwy, z częstotliwością 100 uciśnięć na minutę.
Pamiętaj! Podczas udzielania pierwszej pomocy najważniejsze jest nasze bezpieczeństwo! Załóż lateksowe rękawiczki i skorzystaj z maseczki resuscytacyjnej.